Sau nhiều năm làm việc trong lĩnh vực thương mại điện tử và trải qua nhiều công ty khác nhau, tôi nhận thấy rằng hầu hết các sản phẩm trong ngành đều cố gắng sao chép mô hình của Taobao. Trong các buổi thảo luận nội bộ về giải pháp sản phẩm, câu hỏi thường được đặt ra là “Taobao tỷ số bóng đá hôm nay đã làm như thế nào?” Nếu là thương mại điện tử quốc tế, câu hỏi đó sẽ chuyển thành “Amazon đã làm gì?”

Nhiều công ty cũng có xu hướng tuyển dụng những người từng làm việc tại Alibaba với hy vọng nhanh chóng học hỏi toàn bộ kinh nghiệm từ Taobao. Họ muốn thu nhỏ cả thập kỷ phát triển hạ tầng kỹ thuật của Taobao vào chỉ một hoặc hai năm thông qua việc vinwin sao chép.

Một người bạn từng làm việc tại Alipay đã kể cho tôi một câu chuyện thú vị: Cô ấy phụ trách mảng ứng dụng nhỏ (mini-program) tại Alipay và được sếp chỉ đạo sao chép theo mô hình mini-program của WeChat. Tuy nhiên, sau khi tự tìm hiểu, cô phát hiện ra rằng ngay cả WeChat cũng đã từ bỏ hướng đi này. Điều này minh họa rõ ràng cho hiện tượng FOMO (sợ bỏ lỡ cơ hội) trong ngành sản phẩm công nghệ.

Trong kinh tế học, có một khái niệm gọi là “nhược điểm của việc bắt đầu muộn” (late-mover disadvantage). Nó ám chỉ rằng các quốc gia bắt đầu muộn có thể phát triển nhanh chóng bằng cách bắt chước công nghệ và mô hình công nghiệp của các quốc gia phát triển trước, nhưng do thiếu nền tảng chế độ phù hợp, họ thường để lại rất nhiều vấn đề tiềm ẩn, cản trở sự phát triển bền vững lâu dài. Khái niệm này hoàn toàn áp dụng được cho hiện tượng sao chép 12 chòm sao trong ngành công nghệ internet.

Việc chỉ tập trung vào sao chép mà không sáng tạo hay cải tiến có thể dẫn đến tình trạng phụ thuộc vào đối thủ cạnh tranh và hạn chế khả năng phát triển độc lập của doanh nghiệp. Thay vì chạy đua theo các mô hình sẵn có, các công ty nên đầu tư vào nghiên cứu và phát triển để tạo ra những sản phẩm và dịch vụ thực sự mới mẻ và phù hợp với nhu cầu thị trường.

Sửa đổi lần cuối vào 2025-03-19